Международный круглый стол к Доме дружбы
5 августа 2025 года в Республиканском Доме дружбы в г.Алматы руководитель МПЦ Жакупов Жандильда Ажигалиевич организовал международный круглый стол с участием спикеров из Турции, Азербайджана, Узбекистана и Кыргызстана. Иностранные спикеры поздравили казахстанских медиаторов с Днем медиации и рассказали о медиации в своих странах. https://youtu.be/y0nv9Xng9Ng?si=wme9ytZqL_tuBs6o
Оралдағы медиация кабинеті
БҚО бойынша ХҚҚО құрметті медиаторы Зәуреш Ахметқызы Шатикова Оралдағы кәсіподақтар үйінде медиация кабинетін ашты. Зәуреш Ахметқызы көптеген жылдар бойы облыста медиация бойынша үлкен ақпараттық жұмыс жүргізеді, медиация рәсімдерін жүргізеді және оны барлық деңгейде дамытады. 2025 жылғы 5 тамызда Кәсіподақтар үйінің базасында кабинет ашылды, онда қалағандардың барлығы медиация бойынша кеңес және медиатор қызметтерін ала алады.
Кабинет медиации в Уральске
Почетным медиатором МПЦ по ЗКО Шатиковой Зауреш Ахметовной открыт кабинет медиации в Доме профсоюзов в Уральске. Зауреш Ахметовна на протяжении многих лет проводит большую информационную работу по медиации в области, проводит процедуры медиации и развивает ее на всех уровнях. 5 августа 2025 года на базе Дома профсоюзов открыт кабинет, в котором все, кто желают, могут получить консультацию по медиации и услуги медиатора.
ХҚҚО құрметті медиаторына алғыс
ХҚҚО кәсіби медиаторы Зәуреш Ахметқызы Шатикова көптеген қызметкерлермен еңбек медиациясын сәтті өткізді, олар месенджерлер арқылы алғыстарын білдірді. Зәуреш Ахметқызы өзінің 79 жасына қарамастан медиация бойынша жұмысты өте белсенді жүргізеді, ақпараттық кездесулер, түсіндіру жұмыстарын ұйымдастырады, медиацияның түрлі даулары бойынша жүргізеді.
Благодарность Почетному медиатору МПЦ
Профессиональный медиатор МПЦ Зауреш Ахметовна Шатикова успешно провела трудовую медиацию с большим количеством работников, которые выразили свои слова благодарности посредством месенджеров. Зауреш Ахметовна, не смотря на свой 79-летний возраст, очень активно ведет работу по медиации, организовывает инфовстречи, разъяснительную работу, проводит по разным спорам медиации.
Медиация жөніндегі халықаралық ұйым құру туралы Конвенция
Халықаралық Медиация ұйымын құру туралы конвенцияға 2025 жылдың 30 мамырында Гонконгта қол қойылды. Ашылу рәсімін Қытайдың Сыртқы істер министрі Ван И өткізді, оған 30-дан астам елдің (Пәкістан, Индонезия, Беларусь, Куба, сондай-ақ БҰҰ сияқты ұйымдар) өкілдері қатысты. Конвенцияға Азия, Африка, Латын Америкасы және Тынық мұхиты мемлекеттері қол қойды. Халықаралық Медиация ұйымы халықаралық дауларды медиациялауға мамандандырылған әлемдегі алғашқы үкіметаралық заң органы ретінде орналастырылған. Штаб-пәтері Гонконгта орналасқан. Конвенцияның мәтіні ХПО сайтында сілтеме бойынша орналастырылған https://mpc-info.kz/ru/o-mediatsii/item/3961-konventsiya-ob-uchrezhdenii-mezhdunarodnoj-organizatsii-po-mediatsii-kitaj
Осы Конвенция бойынша ХШО басшысы Ж. А. Жақыпов және ХШО үйлестірушісі А. О. Заманбекова мынадай мазмұндағы бап шығарды:
Медиация жөніндегі халықаралық ұйым құру туралы конвенция туралы
Жакупов Жанділда Әжіғалиұлы,
"Халықаралық құқық қорғау орталығы"РҚБ президенті,
медиатор, жаттықтырушы-медиатор
Заманбекова Аида Орысбайқызы,
Медиация орталығының үйлестірушісі
"Халықаралық құқық қорғау орталығы" РҚБ,
медиатор, жаттықтырушы-медиатор
Халықаралық Медиация ұйымын құру туралы конвенцияға 2025 жылдың 30 мамырында Гонконгта қол қойылды. Ашылу рәсімін Қытайдың Сыртқы істер министрі Ван И өткізді, оған 30-дан астам елдің (Пәкістан, Индонезия, Беларусь, Куба, сондай-ақ БҰҰ сияқты ұйымдар) өкілдері қатысты. Конвенцияға Азия, Африка, Латын Америкасы және Тынық мұхиты мемлекеттері қол қойды. Халықаралық Медиация ұйымы халықаралық дауларды медиациялауға мамандандырылған әлемдегі алғашқы үкіметаралық заң органы ретінде орналастырылған. Штаб-пәтері Гонконгта орналасқан.
Бұл өте қызықты бастама — медиация бойынша бірыңғай халықаралық ұйым құру. Осы уақытқа дейін барлық елдерді қамтитын және халықаралық медиаторлар үшін бірыңғай стандартты ұсынатын құрылым болған жоқ. Егер мұндай ұйым құрылса, бұл халықаралық дауларды шешу саласын айтарлықтай өзгерте алады және барлық елдерде медиация институтын дамытуда жаңа кезең бере алады, осы институттың маңыздылығын күшейтеді және медиатордың республикалық деңгейде де, мемлекетаралық деңгейде де мәртебесі мен рөлін арттырады.
Ұсынылған Конвенцияда ерекшеленетін түйінді тармақтар:
1. Мұндай түрдегі әлемдегі алғашқы бірлестік-қазір сертификаттар мен стандарттардың бірыңғай форматы бар Медиация жөніндегі халықаралық ұйым жоқ.
2. Мүшелер тек мемлекеттер немесе интеграциялық бірлестіктер бола алады, ал медиаторлардың жеке ұйымдары тікелей құрамға кіре алмайды.
3. Мемлекеттердің жарналары есебінен қаржыландыру, бұл құрылымның Елеулі деңгейін растайды.
4. Медиаторлардың екі тізімін жасау-қатысушы елдер тағайындайтын халықаралық медиаторлар және мемлекетаралық медиаторлар.
5. Медиаторлардың иммунитеті-бұл дипломатиялық мәртебеге ұқсас функцияларды орындау кезінде медиаторлар үшін артықшылықтар мен қорғаныс.
6. Медиаторлардың қызметтеріне ақы төлеу-медиаторға 50%, ұйымға 50%, бұл ретте медиаторлардың гонорарларына салық салынбайды.
7. Қол қою мерзімі екі жыл ішінде қосылу мүмкіндігімен 2025 жылмен шектеледі.
8. Қазақстан қол қоюға және талқылауға шақырылды, бұл халықаралық медиацияны дамытуда ел үшін перспективалар ашады.
Мұнда мемлекеттік-жекеменшік әріптестік механизмі ерекше және ойластырылған көрінеді. Мемлекет ұйымды қолдау бойынша қаржылық міндеттемелерді өз мойнына алады, бірақ Медиация процесіне араласпайды, бұл жұмысты өзі ұсынатын мамандарға ұсынады. Бұл мемлекеттік бақылау мен медиаторлардың тәуелсіздігі арасындағы тепе-теңдікті тудырады.
Бұл мәселеде Қазақстанға ескеретін негізгі жайттар:
1. Талқылауға міндетті қатысу
* Қазақстанға барынша ақпарат алу үшін презентация мен талқылауға қатысу қажет.
* Бастаманы қай елдер қолдайтынын және қол қоюды кім қолдайтынын түсіну керек.
2. Қол қою алдындағы бастаманы талдау
* Осы өте маңызды және маңызды инновациялық құжатты мұқият талдау қажет.
* Қазақстан ықтимал тәуекелдерді (егер бар болса) және пайданы, әсіресе оның геосаяси жағдайы контекстінде бағалауы тиіс.
3. Делегацияға мемлекеттік органдардың немесе министрліктердің өкілдерінен басқа медиаторлар ұйымдарының өкілдерін немесе медиация жөніндегі сарапшыларды міндетті түрде қосу. Медиация практикасын терең білетін мамандар болмаса, қатысу перспективаларын бағалау қиын болады. Сондай-ақ, заңды қоғамдастық пен бизнес өкілдерін тарту қажет болуы мүмкін, өйткені олар осы жүйенің негізгі пайдаланушылары болады.
4. Көршілермен үйлестіру (Орталық Азия)
* Орталық Азия елдері халықаралық дауларда жиі осындай проблемаларға тап болады.
* Көрші елдердің біртұтас ұстанымы Қазақстанның келіссөз ұстанымын күшейтіп, ортақ тәсілдерді әзірлеуге көмектеседі.
5. Қаржылық модель және ұзақ мерзімді міндеттемелер. Егер Қазақстан осы ұйымға кірсе, тұрақты қаржылық міндеттемелерді көтеруге қаншалықты дайын екенін түсіну қажет. Бақылау мен есептіліктің қандай тетіктері қарастырылған?
Сондай-ақ, медиаторлардың тәуелсіздігі мен бейтараптығы мәселесі туындайды, әсіресе олардың қызметін қаржыландыру қандай да бір жолмен мемлекетпен байланысты болса. Шынында да, медиаторлар тәуелсіз жеке мамандар болып табылатын қолданыстағы әлемдік медиативтік ұйымдардан айырмашылығы, жаңа халықаралық Медиация ұйымында мемлекеттің қатысуы олардың шешімдеріне әсер ету қаупі бар.
Жаңа ұйымдағы медиаторлардың тәуелсіздігіне байланысты негізгі сын-қатерлер мен тәуекелдер:
1. Мемлекеттен қаржыландыру
• Егер мемлекет жарналарды төлесе және медиаторларды сол мемлекет тағайындаса, мүдделер қақтығысы туындауы мүмкін.
* Медиаторлардың өз елдерінің пайдасына ангаждалмауын қалай қамтамасыз етуге болады?
2. Медиаторларды іріктеу және бақылау рәсімдері
* Тізімге қосу үшін қандай критерийлер белгіленген?
* Медиаторлардың кәсібилігі мен бейтараптығы қалай қамтамасыз етіледі?
* Олардың біліктілігі мен халықаралық стандарттарға сәйкестігін кім тексереді?
3. Бейтараптық кепілдіктері
* Медиаторлардың шешімдеріне мемлекеттердің саяси ықпалына кедергі келтіретін тетіктер бар ма?
4. Қолданыстағы модельдермен салыстыру
* JAMS (АҚШ), CEDR (Ұлыбритания), IMI (ғаламдық желі) - дан айырмашылығы, жаңа құрылым Үкіметтің қатысуына ие, бұл оның шешімдерін қабылдауға әсер етуі мүмкін. Ұйымға кірер алдында Қазақстанға нені ескеру қажет?
* Жарғыда және Конвенцияда жазылған медиаторлардың тәуелсіздігін қамтамасыз ету тетіктерін зерделеу.
* Медиаторларды кім тағайындайтынын, оларды таңдауға қандай талаптар қойылатынын, ротация мен бақылаудың қандай жүйесі бар екенін анықтаңыз.
Бұл ұйым үшін басты міндет-мемлекеттің қатысуы мен медиаторлардың тәуелсіздігі арасындағы тепе-теңдік. Қазақстан жаңа құрылымның тиімді және бейтарап жұмыс істейтініне көз жеткізу үшін бұл мәселеге өте мұқият қарауы керек.
Қазақстан талқылауға қатысуы керек, бірақ қол қою мәселесі терең пысықтауды талап етеді. Ұйымның қалай жұмыс істейтінін, оны қандай елдер қолдайтынын және ұзақ мерзімді перспективада Қазақстанға қандай пайда әкелетінін бағалау маңызды.
Маңызды мәселелердің бірі Конвенцияда әлі жарияланбаған мәдениетаралық Медиация туралы мәселе. Әр түрлі елдердің медиаторларын дауларды шешу процесіне қосу тек кәсіби құзыреттілікті ғана емес, сонымен қатар тараптардың мәдени ерекшеліктерін терең түсінуді талап етеді.
Жаңа Ұйым шеңберіндегі мәдениетаралық медиацияның негізгі сын-қатерлері:
1. Қақтығысты қабылдаудағы айырмашылық және оны шешу жолдары
* Мысалы, Жапония мен Кореяда дәстүрлі түрде "жанжалдан аулақ болу" және Тараптардың "бетін" сақтайтын шешімдерді табу тұжырымдамасы басым.
* АҚШ пен батыс елдерінде бұл тәсіл тікелей және заңды дәлелдерге бағытталған.
* Араб елдерінде делдалдар арқылы келіссөздер, беделді құрметтеу және жеке байланыстар үлкен маңызға ие.
2. Тілдік кедергі және түсіндіру
* Процестің тілдік қолжетімділігі қалай қамтамасыз етіледі?
* Медиаторлар тек Халықаралық тілдерде (ағылшын, француз) жұмыс істеуге міндетті ме, әлде кәсіби аудармашылардың қатысуы көзделе ме? Медиацияның нәтижесі аударманың сапасына байланысты, кішігірім дәлсіздіктер Келісімді қабылдау, мағынасы мен мүмкіндігін айтарлықтай өзгерте алады.
3. Мәдениетаралық коммуникативтік құзыреттілік саласындағы медиаторларға қойылатын талаптар
* Қазір Конвенцияда мәдениетаралық коммуникация туралы Білім саласындағы медиаторларға қойылатын талаптар жоқ.
* Осы бағытта медиаторларды іріктеу мен даярлаудың қосымша стандарттарын әзірлеу қажет.
4. Ұйымның ішкі құжаттарын әзірлеу
* Ұйымның басқарушы Кеңесі уақыт өте келе медиаторларды мәдениетаралық даярлауға қатысты қосымша стандарттар мен регламенттерді енгізуі мүмкін. Ашық және түсінікті критерийлердің қалыптасуына ықпал ету үшін Қазақстанға осы стандарттарды әзірлеуге белсенді қатысу маңызды.
Бұл мәселені шешу үшін мыналарды ұсынуға болады:
✔ Медиаторларды мәдениетаралық даярлау туралы талапты ұйымның құжаттарына енгізіңіз.
✔ Мәдениетаралық медиация бойынша оқытуды қамтитын халықаралық медиаторларды сертификаттау жүйесін әзірлеу.
✔ Мәдениетаралық және этносаралық медиацияның ерекшеліктері туралы білімі бар "Ұсынылған халықаралық медиаторлардың" тізбесін құру.
✔ Осы ұйымда жұмыс істейтін медиаторлар үшін мәдениетаралық медиация бойынша міндетті білім беру модульдерін енгізу.
Егер бұл мәселе пысықталмаса, медиаторлар әртүрлі елдердің өкілдері арасындағы қақтығыстарды тиімді шеше алмау қаупі бар. Қазақстан алдағы келіссөздер шеңберінде осы мәселені талқылауға бастамашылық жасап, медиаторлардың мәдениетаралық ортада жұмыс істеу қабілетін ескеретін іріктеудің қосымша стандарттарын енгізуді ұсынуы керек.
Конвенция об учреждении Международной организации по медиации
О Конвенции об учреждении Международной организации по медиации
Жакупов Жандильда Ажигалиевич,
Президент РОО «Международный правозащитный центр»,
медиатор, тренер-медиатор
Заманбекова Аида Орысбаевна,
Координатор Центра медиации
РОО «Международный правозащитный центр»,
медиатор, тренер-медиатор
Конвенция о создании Международной организации по медиации подписана 30 мая 2025 года в Гонконге. Церемонию открытия проводил Министр иностранных дел Китая Ван И, в ней приняли участие представители свыше 30 стран (Пакистан, Индонезия, Беларусь, Куба, а также такие организации как ООН). Подписантами Конвенции стали государства из Азии, Африки, Латинской Америки и Тихоокеанского региона. Международная организация по медиации позиционируется как первый в мире межправительственный юридический орган, специализирующийся именно на медиации международных споров. Штаб-квартира расположена в Гонконге.
Это действительно очень интересная инициатива — создание единой международной организации по медиации. До сих пор не существовало структуры, которая бы охватывала все страны и предлагала единый стандарт для международных медиаторов. Если такая организация будет создана, это может существенно изменить сферу разрешения международных споров, и придать новый виток в развитии института медиации во всех странах, усилить значимость данного института и повысить статус и роль медиатора как на республиканском уровне, так и на межгосударственном.
Ключевые моменты, которые выделяются в предложенной конвенции:
1. Первое в мире объединение подобного рода – сейчас нет международной организации по медиации с единым форматом сертификатов и стандартами.
2. Членами могут быть только государства или интеграционные объединения, а частные организации медиаторов не могут входить в состав напрямую.
3. Финансирование за счет взносов государств, что подтверждает серьезный уровень этой структуры.
4. Создание двух списков медиаторов – международные медиаторы и межгосударственные медиаторы, назначаемые странами-участниками.
5. Иммунитет медиаторов – привилегии и защита для медиаторов во время выполнения их функций, что похоже на дипломатический статус.
6. Оплата услуг медиаторов – 50% медиатору, 50% организации, при этом гонорары медиаторов не облагаются налогами.
7. Срок подписания ограничен 2025 годом с возможностью присоединения в течение двух лет.
8. Казахстан приглашен к подписанию и обсуждению, что открывает перспективы для страны в развитии международной медиации.
Механизм государственно-частного партнерства здесь выглядит необычным и продуманным. Государство берет на себя финансовые обязательства по поддержке организации, но не вмешивается в сам процесс медиации, предоставляя эту работу профессионалам, которых оно же и рекомендует. Это создает баланс между государственным контролем и независимостью медиаторов.
Основные моменты, которые стоит учитывать Казахстану в этом вопросе:
1. Обязательное участие в обсуждениях
• Казахстану действительно необходимо присутствовать на презентации и обсуждениях, чтобы получить максимум информации.
• Нужно понять, какие страны поддерживают инициативу и кто выступает за подписание.
2. Анализ инициативы перед подписанием
• Необходим тщательный анализ данного весьма важного и серьезного инновационного документа.
• Казахстан должен оценить возможные риски (если они есть) и выгоды, особенно в контексте его геополитического положения.
3. Обязательное включение в делегацию представителей организаций медиаторов или экспертов по медиации, кроме представителей государственных органов или министерств. Без профессионалов, глубоко разбирающихся в практике медиации, сложно будет оценить перспективы участия. Возможно, стоит также привлечь представителей юридического сообщества и бизнеса, поскольку они будут основными пользователями этой системы.
4. Координация с соседями (Центральной Азией)
• Центральноазиатские страны часто сталкиваются с похожими проблемами в международных спорах.
• Единая позиция соседних стран может усилить переговорные позиции Казахстана и помочь выработать общие подходы.
5. Финансовая модель и долгосрочные обязательства. Нужно понимать, насколько Казахстан готов нести регулярные финансовые обязательства, если вступит в эту организацию. Какие механизмы контроля и отчетности предусмотрены?
Также возникает вопрос независимости и беспристрастности медиаторов, особенно если финансирование их деятельности так или иначе связано с государством. Действительно, в отличие от существующих мировых медиативных организаций, где медиаторы — это независимые частные специалисты, в новой международной организации по медиации есть риск, что государственное участие повлияет на их решения.
Ключевые вызовы и риски, связанные с независимостью медиаторов в новой организации:
1. Финансирование от государства
• Если государство оплачивает взносы, а медиаторы назначаются этим же государством, может возникнуть конфликт интересов.
• Как обеспечить, чтобы медиаторы не были ангажированы в пользу своих стран?
2. Процедуры отбора и контроля за медиаторами
• Какие критерии установлены для включения в списки?
• Как будет обеспечиваться профессионализм и беспристрастность медиаторов?
• Кто будет проверять их квалификацию и соответствие международным стандартам?
3. Гарантии нейтральности
• Существуют ли механизмы, препятствующие политическому влиянию государств на решения медиаторов?
4. Сравнение с существующими моделями
• В отличие от JAMS (США), CEDR (Великобритания), IMI (Глобальная сеть), новая структура имеет государственное участие, что может повлиять на восприятие ее решений. Что нужно Казахстану учитывать перед вступлением в организацию?
• Изучить механизмы обеспечения независимости медиаторов, прописанные в уставе и конвенции.
• Выяснить, кто будет назначать медиаторов, какие требования к их отбору, какая система ротации и контроля.
Главный вызов для этой организации — баланс между государственным участием и независимостью медиаторов. Казахстану нужно подойти к этому вопросу очень осторожно, чтобы убедиться, что новая структура действительно будет работать эффективно и беспристрастно.
Казахстану действительно стоит участвовать в обсуждениях, но вопрос подписания требует глубокой проработки. Важно оценить, как организация будет работать, какие страны поддержат ее, и какие выгоды она принесет Казахстану в долгосрочной перспективе.
Один из важных вопросов вопрос о кросс-культурной медиации, который пока не освещен в конвенции. Включение медиаторов из разных стран в процесс разрешения споров требует не только профессиональной компетенции, но и глубокого понимания культурных особенностей сторон.
Ключевые вызовы кросс-культурной медиации в рамках новой организации:
1. Различие в восприятии конфликта и способов его урегулирования
• Например, в Японии и Корее традиционно доминирует концепция “избегания конфликта” и поиска решений, которые сохраняют “лицо” сторон.
• В США и странах Запада подход более прямолинеен и ориентирован на юридическую аргументацию.
• В арабских странах большое значение имеют переговоры через посредников, уважение к авторитету и личные связи.
2. Языковой барьер и интерпретация
• Как будет обеспечиваться языковая доступность процесса?
• Будут ли медиаторы обязаны работать только на международных языках (английский, французский) или же предполагается участие профессиональных переводчиков? От качества перевода зависит результат медиации, небольшие неточности могут существенно менять восприятие, смысл и возможность заключения соглашения.
3. Требования к медиаторам в области межкультурной коммуникативной компетентности
• Сейчас в конвенции нет требований к медиаторам в области знаний о кросс-культурной коммуникации.
• Нужно разработать дополнительные стандарты отбора и подготовки медиаторов в этом направлении.
4. Разработка внутренних документов организации
• Скорее всего, Управляющий Совет организации со временем введет дополнительные стандарты и регламенты, касающиеся межкультурной подготовки медиаторов. Казахстану важно активно участвовать в разработке этих стандартов, чтобы повлиять на формирование прозрачных и понятных критериев.
Можно предложить для решения этого вопроса следующее:
✔ Включить требование о кросс-культурной подготовке медиаторов в документы организации.
✔ Разработать систему сертификации международных медиаторов, включающую обучение по кросс-культурной медиации.
✔ Создать перечень “рекомендованных международных медиаторов”, которые обладают знаниями об особенностях межкультурной и межэтнической медиации.
✔ Ввести обязательные образовательные модули по кросс-культурной медиации для медиаторов, работающих в этой организации.
Если этот момент не будет проработан, есть риск, что медиаторы не смогут эффективно разрешать конфликты между представителями разных стран. Казахстану стоит инициировать обсуждение этого вопроса в рамках предстоящих переговоров и предложить введение дополнительных стандартов отбора медиаторов, учитывающих их способность работать в кросс-культурной среде.
Медиация жөніндегі жұмыс тобының отырысы
2025 жылғы 14 ақпанда медиация институтын одан әрі дамытуды талқылау жөніндегі жұмыс тобының кездесуі өтті. Жұмыс тобының модераторы Парламентаризм Институтының директоры К. Сафинов және медиация институтын одан әрі дамытуды талқылау жөніндегі жұмыс тобының мүшелері, сондай-ақ мәдениет және ақпарат вице-министрі А. Құрманов болды.
Күн тәртібінде үш мәселе тұрды:
1. Медиаторлардың кәсіби даярлығы мен біліктілігін арттыру бағдарламасы бойынша оқудан өту қағидаларының жобасын қарау. Баяндамашы: ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігі.
2. Білім беру ұйымдарында мектеп медиациясын енгізу, оқушылар арасындағы жанжалдарды бейбіт жолмен реттеу мәдениетін қалыптастыру. Баяндамашы: ҚР Білім министрлігі.
3. Кәсіби медиатормен міндетті ақпараттық кездесу және Қазақстандағы міндетті медиация: құқықтық аспектілер, практика және перспективалар. Шет елдердің тәжірибесі. Баяндамашы: Жакупов Ж. А. - "халықаралық құқық қорғау орталығы"РҚБ төрағасы.
Отырыс күн тәртібінің бірінші мәселесі бойынша мәдениет және ақпарат министрлігінің өкілі ереженің жобасын ұсынды, оған сәйкес медиаторларды даярлау курсын заңнамалық реттеуді енгізу бойынша өзгерістер мен толықтырулар ұсынылды, медиаторлардың базалық бағдарламасы бойынша оқу сағаттары ұлғайтылды, жаттықтырушылар курсына қатысушыларға қойылатын талаптар регламенттелді. Медиаторларды оқытудың оқу бағдарламаларын медиация саласындағы уәкілетті органмен келісу ұсынылды, медиаторлар ұйымы өткізетін курстардың саны жылына 20 реттен артық емес шектелді. Медиаторларға және медиаторлардың жаттықтырушыларына кемінде үш жылда бір рет және басқаларына қойылатын талаптар белгіленді.
Екінші мәселе бойынша Білім Министрлігінің өкілі білім беру мекемелерінде мектеп медиациясын дамытудың маңыздылығын, жас кезінен бастап жанжалдарды сындарлы түрде шешу мәдениетін және жанжал жағдайында балалардың, оқушылардың, студенттердің мінез-құлқын қалыптастыру қажеттігін атап өтті. Бұрын жұмыс осы бағытта жүргізіліп, қазір жүргізілуде, эксперименталды түрде кейбір мектептер медиация кабинеттерін ашады, қызметкерлерді, мектеп педагогтарын, психологтарды оқытады және олар өз жұмысының шеңберінде медиативтік дағдыларды қолданады, сондай-ақ университеттерде үйірмелер, факультативтік пәндер құрады және студенттерді медиация тақырыбына және дауларды медиативтік жолмен шешу мәдениетіне тартады. Кейбір университеттер медиация бойынша конкурстар өткізеді, онда төрешілер ҮЕҰ басшысы Ж. Жақыпов сөз сөйлейді.
Үшінші мәселе бойынша ХШО президенті Ж. Жақыпов бірқатар ТМД және шет елдерге (Түркия, Әзірбайжан, Грузия) барғанын айтты. Сонымен қатар, ХШО үйлестірушісі А.Заманбекова Еуропа елдері мен АҚШ-тың медиация бойынша тәжірибесін зерттеді. Онда медиатормен міндетті ақпараттық кездесуді қолдану мәселелері және міндетті медиацияны жүргізу мәселелері зерделенді. Қазақстанда қолдануға келетін болсақ, Жақыпов даулардың жекелеген түрлері (еңбек, отбасылық даулар) бойынша сотқа дейінгі сатыдағы медиатормен ақпараттық кездесу жүргізудің міндеттілігі мен қажеттілігін атап өтті. Бұл даулар өте медиабельді, бұл даулардың осы санатының ерекшелігі мен мәніне байланысты. Бұл ретте Жақыпов Қырғызстанда міндетті ақпараттық әңгімелесу туралы нормаларды енгізу туралы осы мәселе мен заң жобаларын әзірлеу белсенді жүріп жатқанын атап өтті, онда өткен жылы Үкіметтің қаулысы қабылданып, Медиация туралы Тұжырымдама бекітілді, онда медиация институтын дамыту және міндетті ақпараттық әңгімелесуді енгізу мәселесі бойынша заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы заң жобаларын әзірлеу көзделген медиатормен кездесулер.
Ж. Жақыпов кәсіби медиатормен міндетті ақпараттық кездесу ұғымын және Қазақстандағы медиация рәсімін саралау қажеттігін атап өтті. Бұл әр түрлі және қазір дамудың осы кезеңінде міндетті ақпараттық кездесуді жүргізу өте қолайлы, бюджеттен ақша талап етпейді және реттеудің жеткілікті деңгейімен және уәкілетті органдардың қолдауымен бұл өзгерістерді енгізуге әбден болады. Сонымен қатар, ол Қазақстан медиаторларының бірыңғай қауымдастығын құруды талап етуді жалғастыруда, медиаторлардың іс-әрекеттерін үйлестіру және реттеу бойынша жұмыс жүргізуге мүмкіндік береді. Міндетті медиация көптеген елдерде бар. Бұл Ұлыбритания, Америка, Италия. Сонымен қатар, Италияның тәжірибесі медиацияның міндетті процедурасының өзі даулардың кейбір түрлері бойынша енгізілген, бірақ кейіннен жойылып, қайтадан енгізілген, өйткені нәтижелер талданып, зерттеулер жүргізіліп, міндетті медиацияның әсері бағаланды.
Фото сайттан алынды: https://ortcom.kz/ru/novosti/1659421092
Заседание рабочей группы по медиации
14 февраля 2025 года прошла встреча рабочей группы по обсуждению дальнейшего развития института медиации. Модератором рабочей группы был директор Института парламентаризма Сафинов К. и члены рабочей группы по обсуждению дальнейшего развития института медиации, а также вице-министр культуры и информации Курманов А.
На повестке дня стояло три вопроса:
- Рассмотрение проекта Правил прохождения обучения по программе профессиональной подготовки и повышения квалификации медиаторов. Докладчик: Министерство культуры и информации РК.
- Внедрение школьной медиации в образовательных организациях, формирование культуры мирного урегулирования конфликтов среди учащихся. Докладчик: Министерство просвещения РК.
- Обязательная информационная встреча с профессиональным медиатором и обязательная медиация в Казахстане: правовые аспекты, практика и перспективы. Опыт зарубежных стран. Докладчик: Жакупов Ж.А. – председатель РОО «Международный правозащитный центр».
По первому вопросу Повестки заседания представитель министерства культуры и информации представил проект Правил, согласно которому предложены изменения и дополнения по введению законодательной регуляции Курса подготовки тренеров медиаторов, увеличены часы обучения по базовой программе медиаторов, регламентированы требования к участникам тренерского курса. Предложено согласование учебных программ обучения медиаторов с уполномоченным органом в сфере медиации, ограничено количество проводимых курсов организацией медиаторов не более 20 раз в год. Установлены требования к медиаторам и тренерам медиаторов не реже одного раза в три года и другое.
По второму вопросу, представитель Министерства просвещения подчеркнул важность развития школьной медиации в образовательных учреждениях, о необходимости с малых лет формировать культуру разрешения конфликтов конструктивным способом и поведение детей, школьников, студентов в условиях конфликта. Ранее работа проводилась в этом направлении и сейчас проводится, экспериментально некоторые школы открывают у себя кабинеты медиации, обучают сотрудников, школьных педагогов, психологов и они в рамках своей работы применяют медиативные навыки, а также создают кружки, факультативные предметы в университетах и привлекают студентов к теме медиации и культуре разрешения споров медиативным путем. Некоторые университеты проводят конкурсы по медиации, где судей выступает руководитель МПЦ Ж.Жакупов.
По третьему вопросу Президент МПЦ Ж.Жакупов рассказал о том, что посетил ряд стран СНГ и зарубежных (Турция, Азербайджан, Грузия). Кроме того, координатором МПЦ А. Заманбековой изучен опыт европейских стран и США по медиации. Там изучены вопросы применения обязательной информационной встречи с медиатором и вопросы проведения обязательной медиации. Что касается применения в Казахстане, то Жакупов подчеркнул обязательность и необходимость ведения информационной встречи с медиатором досудебной стадии по отдельным видам споров в пилотном порядке (трудовые, семейные споры). Эти споры очень медиабельны, это связано со спецификой и сущностью данной категории споров. При этом Жакупов отметил, что сейчас активно идет разработка этого вопроса и законопроектов о внесении норм об обязательной информационной беседе в Кыргызстане, где уже принято в прошлом году постановление правительства и утверждена концепция о медиации, в которой предусмотрена разработка законопроектов о внесении изменении и дополнении в законодательные акты по вопросу развития института медиации и введения обязательной информационной встречи с медиатором.
Ж. Жакупов подчеркнул, что нужно разграничивать понятие обязательной информационной встрече с профессиональным медиатором и самой процедуры медиации в Казахстане. Это разные вещи и сейчас на данном этапе развития ведение обязательной информационной встрече вполне приемлемо, не требует денег из бюджета и при достаточном уровне регуляции и поддержке уполномоченных органов вполне возможно внести эти изменения. Но также он продолжает настаивать о создании единой ассоциации медиаторов Казахстана, позволит вести работу по координации и регуляции действий медиаторов. Обязательная медиация присутствует во многих странах. Это Великобритания, Америка, Италия. Причем опыт Италии такой, что сама обязательная процедура медиации введена по некоторым видам споров, но впоследствии была отменена и введена вновь, потому что были проанализированы результаты, проведены исследования и оценен эффект от обязательной медиации.
Фото взято с сайта: https://ortcom.kz/ru/novosti/1659421092
Этносаралық қатынастардағы этномедиацияның ерекшеліктері
2025 жылғы 12 ақпанда Орал Таңсықбаев атындағы Алматы мемлекеттік қолданбалы өнер колледжінде Қазақстан халқы Ассамблеясы өкілдері мен қоғамдық белсенділердің қатысуымен маңызды кездесу өтті.
Іс-шараға Алматы қаласы ҚХА ақсақалдар кеңесі төрағасының орынбасары Б. Оспанов, Алматы қаласы ҚХА этномедиация кеңесінің төрағасы Ж. Жақыпов, "Мұрас" қырғыз этномәдени бірлестігі қоғамдық бірлестігі төрағасының орынбасары, ҚХА ақпараттық-түсіндіру тобының мүшесі М. Ташыбеков, сондай-ақ ҚХА мүшесі, Алматы қаласындағы "Жастар Ассамблеясы" РҚБ өкілдігі төрағасының бірінші орынбасары қатысты, Босқындарға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету орталығы директорының орынбасары, ҚР Парламенті Сенаты депутаты О. Мұхаммедсаруардың қоғамдық көмекшісі..
Кездесу барысында спикерлер ҚХА жұмысы, қоғамдағы этномәдени бірлестіктердің рөлі, этносаралық қатынастардағы этномедиацияның ерекшеліктері, жастардың белсенділігі мен әлеуметтік-құқықтық көмегі туралы айтып берді. Студенттермен пікір алмасып, маңызды сұрақтарға жауап берді. Бұл кездесу өскелең ұрпақ үшін маңызды сабақ болды және еліміздің бірлігі мен ынтымақтастығы үшін жүргізіліп жатқан жұмыстың маңыздылығын тағы да атап өтті.
Кездесу соңында Ж. Жақыпов колледж басшылығымен алғыс хатпен марапатталды.
.jpeg)
